خرمشهر در اوایل سده 13 ه. ق شهر کوچکی بود. در این ایام به دلیل امنیتی که شیخ‌های بنی‌کعب در این حدود برقرار کرده بودند، به سرعت رو به آبادی نهاد و بندر مهمی شد. در سال 1235 ه. ق حصاری به دور آن کشیدند. خرمشهر در نیمه اول سده 13 ق رو به آبادی و پیشرفت نهاد و در سال‌های پیش از 1254 ه. ق که عثمانی‌ها به آن هجوم آوردند، به‌صورت یک بندر آزاد درآمد.

در طول تاریخ صدساله اخیر، خرمشهر چهار بار اشغال شده است. وجود بندر خرمشهر (محمره) در مجاورت بندر بصره از لحاظ اقتصادی ضررهای فراوانی را به دولت عثمانی که بصره در آن روزگار در دست آنان بود، وارد کرد.

 به‌همین دلیل در سال 1235 ه. ق زمانی که محمد شاه قاجار به هرات لشکر کشید، علیرضا پاشا حاکم بغداد با لشکر زیادی به خرمشهر حمله کرد و آن شهر را ویران و مردمش را غارت کرد.

در 23 رجب 1254ه. ق عثمانی‌ها بار دیگر با سپاهی بزرگ به خرمشهر حمله کردند و در این تاخت‌وتاز خرمشهر ویران شد. با ادامه تجاوز عثمانی‌ها به مرزهای ایران، امیرکبیر با استفاده از جوانان عشایر گارد مرزی نیرومندی در خرمشهر پدید آورد و فرماندهی آن را به محمدخان پسر جابرخان سپرد. حاج جابرخان حاکم خرمشهر در چهارم رجب 1266ه. ق پرچم ایران را بر فراز خرمشهر برافراشت و به پاداش این کار از سوی امیر کبیر به لقب خانی مفتخر گردید.