در 14 اسفندماه 1357 هجری شمسی فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل کمیته امداد صادر شد. این نهاد برای ایجاد رفاه و برقراری تسهیلاتی در امر کمک رسانی به محرومان جامعه دایر شد. گفتنی است این نهاد انقلابی اکنون بنام کمیته امداد امام خمینی مشغول فعالیت است.

سابقه کمیته امداد امام خمینی (ره) به سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ـ حدوداً سالهای 1342- 1343 باز می گردد که تعدادی از انقلابیون که در زمره یاران امام (ره) بودند،  ماموریت یافتند که به خانواده های زندانیان، نیازمندان و مبارزین رسیدگی کنند. امدادگری بویژه در دوران اوج گیری انقلاب در طی سالهای 57 – 56 که اعتصاب و تحصن همه جا را فرا گرفت به منظور حمایت از اعتصاب کنندگان و زندانیان ادامه یافت.

 با پیروزی انقلاب حمایت از نیازمندان در صدر برنامه ها قرار گرفت و کمیته امداد امام خمینی (ره) با صدور فرمان ایشان تشکیل شد. این نهاد به منظور کمک به خانواده های محروم به خصوص برای خودکفا کردن آنها تاسیس گردید. کمیته امداد از بزرگترین نهادهای تامین اجتماعی است و در خدمت گروه های آسیب پذیر جامعه قرار د ارد. این کمیته خدمات و فعالیتهای گسترده ای را به افراد محروم جامعه ارائه می دهد که به برخی از آنها اشاره می کنیم:پرداخت وام قرض الحسنه و تهیه مواد اولیه و ابزار کار به منظور کسب درآمد، برای اقشار بی بضاعت که کمیته ای ناظر بر حسن مصرف این وام ها می باشد. به نحوی که اعتبارات اعطایی باعث خودکفا شدن وام گیرندگان گردد. همچنین این کمیته از روش های نظارتی و هدایتی خود برای تحقق این هدف استفاده می کند.

برنامه ریزی جهت آموزشهای فنی و حرفه ای از دیگر اقدامات کمیته امداد است، که در این زمینه کمیته کلاسهای فنی و حرفه ای متعددی را برای هنرجویان تحت پوشش تشکیل داده است.  این کلاسها به منظور ایجاد آمادگی در هنرجویان برای استخدام یا شروع کسب و کار درآمدزا بوجود آمده است.

علاوه بر این اماکنی برای کار اینگونه افراد بخصوص در رشته های قالیبافی، دامداری، و مرغداری در نظر گرفته شده است . از دیگر فعالیتهای کمیته امداد، کمک به زنان سرپرست خانواده است. امداد رسانی از طریق این کمیته و تحت پوشش قرار گرفتن این افراد باعث گردیده است که تا آن بتوانند با فعالیت در زمینه های کشاورزی، دامداری، قالی بافی، خیاطی، کاردستی و سایر زمینه ها زندگی خود و خانواده اشان را تامین کنند. قابل به ذکر است که این کمک ها بویژه باعث بازگشت روستائیان از شهر به روستا و ایجاد شغل در روستاهای آنان می گردد.

همچنین تهیه جهیزیه برای نوعروسان خانواده های تحت پوشش، کمک به بیماران هموفیلی، کلیوی و تالاسمی، خدمات درمانی و بهداشتی، ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی به دانش آموزان و دانشجویان تحت پوشش، کاریابی و معرفی آنان به مشاغل مناسب، تامین مسکن برای خانواده های بی بضاعت، جبران دیه، اطعام و افطاریه، جمع آوری صدقات به منظور هدایت صحیح آن، ارائه خدمات عمرانی مانند بازسازی و نوسازی مناطق سیل زده و زلزله زده و آسیب دیده. جذب و صرف کمک های مردمی و بسیاری شبیه به اینگونه کمک ها از دیگر فعالیتهای کمیته امداد امام خمینی (ره) به منظور امداد رسانی و کمک به قشر محروم جامعه می باشد.

علاوه بر این، کمیته امداد فعالیتهای خود را جهت کمک به خانواده های محروم دیگر  کشورهای مسلمان نیز گسترش داده است. براساس اینکه مسلمانان امت واحده اند و برای کمک به محرومین جغرافیایی نمی توان قائل شد این کمیته. محرومان کشورهای مسلمان نشین را نیز تحت پوشش خود قرار داده و خدمات امداد رسانی را نیز به آنها ارائه می کند، از جمله این کشورها عبارتند از: لبنان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، تاجیکستان و بوسنی. از آنجائیکه کمیته امداد در یک کشور و جامعه اسلامی تشکیل شده و هر فرد مسلمان وظیفه خود می داند که در برابر نیازهای و گرفتاریهای برادران دینی خود بی تفاوت نباشد زیرا خدمت به محرومین را یکی از شیرین ترین عبادتها می داند و همین امر باعث گردیده است که با یاری مردم مسلمان ایران این کمیته روزبه روز پیشرفت کرده و دامنه فعالیتهایش را گسترش دهد و باعث افتخار جامعه اسلامی گردد.

چنانچه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای می فرمایند:« کمیته امداد همچنان که در نام منتسب به امام است، عملاً هم مورد توجه و لطف خاص امام عزیزمان قرار داشته است.»

قابل ذکر است که همه ساله از چهاردهم تا بیست و یکم اسفندماه به نام هفته نیکوکاری نامگذاری شده است. برگزاری این هفته به منظور جذب کمکها و هدایای مردم به خانواده های محروم و نیازمند است که جمع آوری و توزیع آن توسط کمیته امداد صورت می گیرد. زیرا کمک به همنوع از اصول اساسی دین مبین اسلام است که همچنان که خداوند در سوره مبارکه انسان آیه 8و9 می فرماید:«و به دوستی خدا به فقیر و اسیر و طفل یتیم طعام می دهند و گویند ما فقط برای رضای خدا به شما طعام می دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی طلبیم.»

منابع:
ـ وضعیت کودکان و نوجوانان جمهوری اسلامی/ یونسکو
ـ مجموعه نشریات خیرین مدرسه ساز
ـ روزنامه کیهان/ 1380