بیت المال
صرفه جویى در بیت المال کارگزاران خویش را از اسراف و تبذیر باز مى‏داشت و آنان را به صرفه جویى و صحیح مصرف نمودن بیت المال فرا مى‏خواند:أدقوا اقلامکم و قاربوا بین سطورکم...و ایاکم و الاکثار، فان اموال المسلمین لا تحتمل الاضرار. (1)

«نوک قلم‏ها را باریک و فاصله سطرها را کم کنید، و از زیاده روى در هزینه نمودن بیت المال بپرهیزید، زیرا که اموال مسلمانان نباید محتمل ضرر شود».

على در رفتار خویش آن مقدار مراقب است که در طول زندگى بویژه در دوران حکومت دارى‏اش کوچکترین ستم از جانب وى بر کسى متوجه نشد. ستم بر بندگان خدا تلخترین رنج و شرمندگى در پیشگاه خدا و رسول براى على مى‏باشد:

«به خدا سوگند اگر بر خار مغیلان شب را تا به صبح بر خار سعدان بیدار به سر برم، یا مرا در غل و زنجیر به روى زمین کشند نزد من محبوبتر از آن است که روز قیامت خدا و رسول را در حالى دیدار کنم که بر برخى از بندگان ستم نموده یا چیزى از کالاى بى ارزش دنیا براى خود غصب کرده باشم...به خدا سوگند اگر هفت اقلیم را با همه آنچه در زیر افلاک آنهاست به من دهند تا با گرفتن پوست جوى از دهان مورچه‏اى نافرمانى خدا کنم هرگز نخواهم کرد».2

اینها نمونه‏هاى شفاف از دیدگاه‏ها و رفتار على علیه السلام در ابعاد گوناگون استقرار عدالت اجتماعى مى‏باشد، که البته اگر شمارش همه موارد که در دسترس است هدف باشد، به لحاظ این که موارد بسیار فراوان است، نوشتار مستقل را مى‏طلبد.لیکن براى افراد فرهیخته‏اى که در تلاش هستند از زندگى امام همام الگو بگیرند همین موارد رهنمود هستند.

پى‏نوشتها:

1ـ بحار، ج 41، ص .105

2ـ نهج البلاغة، خطبه .224

امام على علیه السلام الگوى زندگى ص 130

حبیب الله احمدى