(( نمایشنامه خطبه غدیر ))
سوره النساء (4): آیه 140
وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آیاتِ اللَّهِ یُکْفَرُ بِها وَ یُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ إِنَّکُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ إِنَّ اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِینَ وَ الْکافِرِینَ فِی جَهَنَّمَ جَمِیعاً
ترجمه:
140- خداوند در قرآن (این حکم را) بر شما فرستاده که هنگامى که بشنوید افرادى آیات خدا را انکار و استهزا مىنمایند با آنها ننشینید تا به سخن دگرى بپردازند، زیرا در این صورت شما هم مثل آنان خواهید بود، خداوند منافقان و کافران را همگى در دوزخ جمع مىکند.
تفسیر:
در مجلس گناه ننشینید
در سوره" انعام" که از سورههاى مکى قرآن است در آیه 68 صریحا به پیامبر ص دستور داده شده است که" اگر مشاهده کنى کسانى نسبت به آیات قرآن استهزاء میکنند و سخنان ناروا میگویند، از آنها اعراض کن" مسلم است که این حکم اختصاصى به پیامبر ص ندارد بلکه یک دستور عمومى است که در شکل خطاب بپیامبر ص بیان شده، و فلسفه آن هم کاملا روشن است، زیرا این یک نوع مبارزه عملى به شکل منفى در برابر این گونه کارها است.
آیه مورد بحث بار دیگر این حکم اسلامى را تاکید میکند و به مسلمانان هشدار میدهد که:" در قرآن به شما قبلا دستور داده شده که هنگامى بشنوید افرادى نسبت به آیات قرآن کفر مىورزند و استهزاء میکنند با آنها ننشینید تا از این کار صرفنظر کرده، به مسائل دیگرى بپردازند".
(وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آیاتِ اللَّهِ یُکْفَرُ بِها وَ یُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ).
سپس نتیجه این کار را چنین بیان میکند که" اگر شما در اینگونه مجالس شرکت کردید همانند آنها خواهید بود و سرنوشتتان سرنوشت آنها است" (إِنَّکُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ).
باز براى تاکید این مطلب اضافه میکند شرکت در این گونه جلسات نشانه روح نفاق است" و خداوند منافقان و کافران را در دوزخ جمع میکند". (إِنَّ اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِینَ وَ الْکافِرِینَ فِی جَهَنَّمَ جَمِیعاً).
از این آیه چند نکته استفاده میشود:
1- شرکت در این گونه" جلسات گناه" به منزله شرکت در" گناه" است، اگر چه شرکت کننده ساکت باشد، زیرا این گونه سکوتها یک نوع رضایت و امضاى عملى است.
2- نهى از منکر اگر به صورت" مثبت" امکانپذیر نباشد لا اقل باید به صورت" منفى" انجام گیرد به این طریق که از محیط گناه و مجلس گناه انسان دور شود.
3- کسانى که با سکوت خود و شرکت در اینگونه جلسات عملا گناهکاران را تشویق میکنند مجازاتى همانند مرتکبین گناه دارند.
4- نشست و برخاست با کافران در صورتى که نسبت به آیات الهى توهین نکنند و خطر دیگرى نداشته باشد مانعى ندارد، زیرا جمله حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ این کار را مباح شمرده است.
5- مجامله با این گونه گناهکاران نشانه روح نفاق است زیرا یک مسلمان واقعى هرگز نمیتواند در مجلسى شرکت کند که در آن نسبت به آیات و احکام الهى توهین میشود، و اعتراض ننماید، یا لا اقل عدم رضایت خود را با ترک آن مجلس آشکار نسازد.
تفسیر نمونه، ج4، ص: 172